De synagoge aan de Walstraat werd in 1903 ingewijd en diende als centrum voor de Joodse gemeenschap tot haar verwoesting in de meidagen van 1940. Tijdens gevechten rond de Grebbeberg werd het gebouw getroffen door Nederlands artillerievuur en brandde volledig uit. Het gebouw werd nooit herbouwd, en de ruïne werd kort na de oorlog gesloopt. Met het verdwijnen van de synagoge verdween ook een belangrijk symbool van Joods leven in de stad.
De Stichting Joods Erfgoed Wageningen heeft zich ingezet om deze leegte te vullen met een bronzen maquette van de oorspronkelijke synagoge. De maquette dient als een tastbare herinnering aan het rijke Joodse leven dat ooit in Wageningen bloeide en als educatief middel voor toekomstige generaties.
De onthulling op 14 mei 2025
De onthulling van de maquette vond plaats op 14 mei 2025, precies 85 jaar na de verwoesting van de synagoge. Tijdens de plechtigheid spraken vertegenwoordigers van de Stichting Joods Erfgoed, de gemeente Wageningen en nabestaanden van de Joodse gemeenschap. Er werd stilgestaan bij de geschiedenis van de synagoge, de impact van de oorlog op de Joodse gemeenschap en het belang van herinnering en educatie.
De Levenspoort: een monument van herinnering
Tegenover de plek van de voormalige synagoge staat sinds 4 mei 2000 het monument 'De Levenspoort', ontworpen door de Wageningse kunstenares Yetty Elzas. Het monument herdenkt de 71 Joodse inwoners van Wageningen en omgeving die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd en omgekomen. In de sokkel van het monument is een koker geplaatst met de namen van deze slachtoffers.
Yetty Elzas en haar echtgenoot Maurice Elzas hebben beiden een belangrijke rol gespeeld in het behoud van het Joodse erfgoed in Wageningen. Ter nagedachtenis aan hun inzet zijn op 27 januari 2022, de internationale Holocaustherdenkingsdag, herinneringsstenen voor hen geplaatst bij de voormalige synagoge.
Een blijvende herinnering
Met de plaatsing van de bronzen maquette is een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van Wageningen opnieuw zichtbaar gemaakt. Het dient als een blijvende herinnering aan de Joodse gemeenschap die ooit floreerde in de stad en als waarschuwing tegen de gevolgen van intolerantie en haat.
Bezoekers kunnen de maquette en het monument 'De Levenspoort' bezichtigen aan de Walstraat in Wageningen. Daarnaast zijn er herinneringsstenen verspreid door de stad, die de woon- en werkplekken van voormalige Joodse inwoners markeren. Deze initiatieven dragen bij aan het levend houden van de geschiedenis en het bevorderen van bewustzijn en educatie over het Joodse erfgoed in Wageningen.
(Bron:Joodserfgoed)
💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: nieuws@rtvrijnstreek.nl
of bel 0317-712084